SCHIPHOL - De burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer heeft zijn besluiten rondom de beperkingen van de betoging van Greenpeace op Schiphol op 14 en 15 december 2019 niet goed gemotiveerd. Dat oordelen de bestuursrechters van de rechtbank Noord-Holland. De burgemeester had het aangekondigde protest beperkt waardoor er niet binnen op Schiphol Plaza gedemonstreerd mocht worden. Toen de betogers dat toch deden, vaardigde de burgemeester een noodbevel uit. Op grond van dat noodbevel zijn de betogers vervolgens verwijderd.

Protestival
Greenpeace wilde in het bewuste weekend een Protestival organiseren om zo aandacht te vragen voor het klimaatprobleem en de rol die Schiphol speelt bij CO2-uitstoot. Deze uitgebreide betoging zou dag en nacht duren met een overnachting op Schiphol Plaza, het centrum van de luchthaven. Er zouden binnen en buiten podia voor optredens, artiesten, koren en radio-uitzendingen komen. De burgemeester heeft daarop een zogenoemd beperkingenbesluit genomen; het Protestival mocht alleen beperkt doorgaan. Er mocht alleen buiten op het Jan Dellaertplein en voor het Sheraton Hotel worden betoogd en niet op Schiphol Plaza. Op het Jan Dellaertplein mochten maar maximaal 200 demonstranten komen en de betoging moest plaatsvinden tussen zonsopkomst en uiterlijk 18.00 uur.

Toen op 14 december bleek dat betogers toch op Schiphol Plaza demonstreerden, meerdere betogers zich daar vastmaakten en podia en andere attributen werden geplaatst, heeft de burgemeester een noodbevel uitgevaardigd. Volgens de burgemeester was er een ernstige vrees voor wanordelijkheden. Op dat moment waren ongeveer 200 betogers op Schiphol Plaza. De betogers zijn uiteindelijk door de politie en de Koninklijke Marechaussee (Kmar) verwijderd en met bussen naar omliggende plaatsen vervoerd.

Volgens Greenpeace en 28 individuele betogers had de burgemeester de betoging niet mogen beperken en ook het noodbevel niet mogen uitvaardigen. Dit zou onder meer in strijd zijn met het recht op vrijheid van vergadering en vereniging. Daarnaast heeft de burgemeester geen concrete risico's benoemd die de beperkingen en het noodbevel rechtvaardigen, vinden Greenpeace en de betogers.

Het oordeel over beperking van de betoging
De rechtbank oordeelt dat de burgemeester mocht besluiten de betoging op Schiphol Plaza in zijn aangekondigde vorm niet toe te staan. De burgemeester heeft op de zitting concreet uiteengezet waarom beheersing van bezoekersstromen juist op een plek als Schiphol Plaza essentieel is voor crisisbestrijding, toegankelijkheid voor hulpdiensten en voor criminaliteitspreventie en terrorismebestrijding. De burgemeester mocht zich op het standpunt stellen dat die beheersing van bezoekersstromen in het gedrang zou komen als de betoging binnen op Schiphol Plaza in de aangekondigde vorm zou doorgaan, concludeert de rechtbank.

Tegelijkertijd heeft de burgemeester de verplichting een betoging zoveel mogelijk te faciliteren en beschermen, stelt de rechtbank. De burgemeester had daarom moeten onderzoeken of er een manier was waarop de betoging op Schiphol Plaza wel door had kunnen gaan, wellicht met beperkingen. De burgemeester heeft bijvoorbeeld niet gemotiveerd waarom het niet mogelijk was een beperkt aantal betogers op Schiphol Plaza toe te staan, op een afgebakende plek zonder daarbij attributen, podia en tenten te gebruiken. Ook heeft de burgemeester niet goed gemotiveerd waarom voor de betoging op het Jan Dellaertplein beperkingen zijn gesteld aan het aantal betogers en de tijd.

Het oordeel over het noodbevel
De rechtbank stelt dat de burgemeester bevoegd is om een noodbevel uit te vaardigen als hij in redelijkheid kan aannemen dat er ernstige vrees is voor ernstige wanordelijkheden. Op basis van de informatie die beschikbaar was toen de burgemeester het noodbevel in dit geval uitvaardigde, heeft hij die ernstige vrees volgens de rechtbank niet kunnen aannemen. Zo blijkt niet wat voor gedrag de 200 betogers op Schiphol Plaza tentoonspreiden en of zij zich allemaal op een plek bevonden of verspreid waren. Ook is niet duidelijk waar en hoeveel podia er op Schiphol Plaza waren geplaatst. Alleen het tegen de regels in toch op Schiphol Plaza demonstreren, is nog niet genoeg om te vrezen voor ernstige wanordelijkheden. Ook met hun aanvulling op de zitting hebben de burgemeester en de Kmar niet aannemelijk gemaakt dat die vrees terecht was.

De rechtbank heeft daarom het besluit van de burgemeester over de bezwaren van betogers vernietigd en zowel de beperkte vergunning als het noodbevel herroepen.