NEDERLAND - De Tweede Kamer heeft op 3 juli ingestemd met de Asielnoodmaatregelenwet (ANMW). De strafbaarstelling van illegaliteit zal niet meteen ingaan. Toch wil de politie nu al haar zorgen uitspreken over de uitvoerbaarheid, reikwijdte en de effectiviteit van deze maatregel.


Het amendement tot strafbaar stellen van illegaliteit is een wezenlijke en ingrijpende toevoeging aan de ANMW. De verwachte impact op de uitvoeringsinstanties, de illegale vreemdelingen, de personen en instanties die hen ondersteunen en de leefbaarheid en veiligheid van de samenleving, vraagt om een gedegen consultatie en uitvoeringstoets. De politie vindt het daarom goed dat de Raad van State deze wetswijziging gaat toetsen.

Met het amendement wordt bovendien gesuggereerd dat elke illegale vreemdeling overlastgevend is of crimineel gedrag vertoont. De politie herkent dit beeld niet.

De verwachting is dat het strafbaar stellen van illegaal verblijf van vreemdelingen zal leiden tot een vicieuze cirkel: vreemdelingen die niet kunnen vertrekken uit Nederland kunnen (herhaaldelijk) in detentie worden geplaatst, zonder zicht op terugkeer naar het land van herkomst.Verder is het de ervaring van de politie dat mensen kwetsbaar worden voor daderschap en slachtofferschap van criminaliteit als ze niet meer kunnen terugvallen op hulpstructuren. Dit leidt tot een toename van de overlast en criminaliteit en tot een grotere kans om slachtoffer te worden van mensenhandel of andere vormen van uitbuiting.

Naast het handhaven van de rechtstaat behoort ook ‘het hulp verlenen aan hen die dat behoeven’ tot wettelijke taak van de politie. Bij hulpverlening aan iemand die illegaal in het land is, zou de politie dus feitelijk in overtreding zijn. Dit is een onwenselijke situatie. Het gevolg van deze nieuwe wetgeving kan bovendien zijn dat illegale vreemdelingen uit angst voor vervolging geen hulp meer vragen aan de politie en geen melding of aangifte meer durven doen van een strafbaar feit.

Als hulp bieden aan mensen die illegaal in Nederland zijn strafbaar wordt, voorziet de politie bovendien grote gevolgen voor de openbare orde, met name door maatschappelijke onrust. Voor de taakstelling van de politie is dit onwenselijk en naar verwachting ook onuitvoerbaar.

De politie heeft daarmee grote twijfel of de strafbaarstelling in deze wetswijziging, in tegenstelling tot wat het beoogt, de leefbaarheid, veiligheid en maatschappelijke rust in Nederland ten goede zal komen. Al eerder riep de politie om deze reden op tot tijdige consultaties en uitvoeringstoetsen bij wetswijzigingen.